Voedingsgewoonten kunnen een moeilijke keuze zijn bij diabetes. Zelfs wanneer de inname voedzaam is, kan de assimilatie ervan een andere zaak zijn. Dan is er nog het probleem van de progressie van diabetische complicaties als men met een teveel aan glucose of vet in het systeem komt te zitten. Een teveel aan koolhydraten in een maaltijd, en de daaruit voortvloeiende ongecontroleerde bloedglucosespiegels kunnen schadelijk zijn voor een aantal cellen, van de ooglens tot de neuronen, kleine bloedvaten en de nieren.
Vetten
Vet is ook een probleem met verhoogde incidenties van atherosclerose, ziekte van de grote vaten en hartcomplicaties. Wat is dan de juiste macronutriënt voor de diabetespopulatie? Er bestaat voldoende medische literatuur om aan te nemen dat bij diabetes eiwitten waarschijnlijk de beste optie zijn. Eiwitten zijn de natuurlijke keuze van het lichaam wanneer het met diabetes wordt geconfronteerd. Bij ongecontroleerde diabetes worden spiereiwitten afgebroken tot aminozuren die door de lever worden omgezet in glucose. Als dit aan zijn lot wordt overgelaten, kan dit tot onrust leiden in het lichaam.
Aangezien eiwitten voldoende energie moeten leveren om koolhydraten te vervangen, worden eiwitten sneller afgebroken dan ze worden aangemaakt. Het lichaam krijgt een tekort aan eiwitten, een situatie met subtiele, maar verstrekkende gevolgen voor de normale lichaamsfuncties. Belangrijk is dat voor diabetici is aangetoond dat een tekort aan eiwitten de weerstand tegen infecties vermindert (Ganong WF).
Voordelen van eiwitten
Het aanvullen van de uitgeputte eiwitreserves is een essentiële eis van alle diabetische diëten. Het belang van eiwitten voor diabetici is goed gedocumenteerd. De American Associations of Clinical Endocrinologists hebben duidelijk gemaakt dat er niet veel bewijs is dat erop wijst dat diabetespatiënten hun inname van eiwitten via de voeding moeten verminderen. De AACE beveelt aan dat 10-20% van de calorie-inname bij diabetes afkomstig moet zijn van eiwitten (AACE Diabetes Guidelines). Er wordt namelijk aangenomen dat dit de enige voedingsstof is die de bloedglucosespiegel niet doet stijgen, zowel bij diabetici als bij gezonde personen (Gannon et al).
De voedingstherapie bij diabetes heeft zich ontwikkeld van het voorkomen van zwaarlijvigheid of gewichtstoename tot het verbeteren van de effectiviteit van insuline en het bijdragen tot een betere metabole controle (Franz MJ). In deze nieuwe rol vormt een eiwitrijk dieet (30% van de totale voedselenergie) een zeer pertinent onderdeel van de voedingstherapie. Een van de belangrijkste oorzaken van diabetes type II is zwaarlijvigheid. Overtollig lichaamsvet verhoogt de insulineresistentie en er zijn hoge insulineniveaus nodig om de bloedsuikerspiegel omlaag te brengen naarmate het gewicht toeneemt (Ganong WF).
Bloed verstopping
Een ander probleem van overtollig vet is het dichtslibben van de slagaders met atherosclerotische plaques, die verantwoordelijk zijn voor een breed scala aan diabetische complicaties. Elk mechanisme dat het lichaamsvet vermindert, vermindert de insulineresistentie en verbetert de bloedsuikercontrole. Parker e.a. hebben ook aangetoond dat een eiwitrijk dieet de abdominale en totale vetmassa bij vrouwen met diabetes type II vermindert. Andere studies door Gannon et al. Nuttall e.a. hebben aangetoond dat de bloedglucosespiegels en het geglycosyleerd hemoglobinegehalte (een marker van de diabetische controle op lange termijn) dalen na 5 weken op een dieet met 30% van de volledige voedingsenergie in de vorm van eiwitten en een laag koolhydratengehalte.
Er wordt gespeculeerd dat een eiwitrijk dieet een gunstig effect heeft bij diabetes door het vermogen van eiwitten en aminozuren om de afgifte van insuline door de alvleesklier te stimuleren. Een eiwitrijk dieet is dus niet alleen veilig bij diabetes, maar kan ook therapeutisch zijn, resulterend in een verbeterde glycemische controle, en een verminderd risico op complicaties die met diabetes gepaard gaan. De voordelen van een eiwitrijk dieet houden hier niet op. Individuele eiwitcomponenten van zo'n dieet kunnen, mits goed gekozen, ook andere voordelen hebben. Voedingssupplementen met eiwitten zoals wei en caseïne worden sterk aanbevolen.
Slotopmerking
Caseïne is een melkeiwit en heeft de eigenschap een gel of klonter te vormen in de maag. Het vermogen om deze klonter te vormen maakt het zeer efficiënt in de toevoer van voedingsstoffen. De klonter kan zorgen voor een langdurige, langzame afgifte van aminozuren in de bloedstroom, die soms verscheidene uren kan duren (Boirie et al. 1997). Een langzame, aanhoudende afgifte van voedingsstoffen past goed bij de beperkte hoeveelheid insuline die bij diabetes door de alvleesklier kan worden geproduceerd. Een eiwitsupplement dat caseïne bevat, kan dus de hoeveelheid energie die uit elke maaltijd wordt opgenomen, verhogen en tegelijkertijd de behoefte aan farmacologische interventies om de bloedglucose onder controle te houden, verminderen.
